Ενσωμάτωση αυτόματων οχημάτων στον αστικό συγκοινωνιακό ιστό
Η εμφάνιση της αυτόματης οδήγησης (ΑΟ) είναι μια τεράστια αλλαγή στον τομέα των οδικών μεταφορών, που θα έχει πολύ θετικές επιπτώσεις σε θέματα κυκλοφοριακής ασφάλειας, αποδοτικότητας των μεταφορών καθώς και στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις αυτών.
Η ανάπτυξη της ΑΟ έχει ακολουθήσει δύο κατευθυντήριες γραμμές: α) των μεγάλων αυτοκινητοβιομηχανιών που ενσωματώνουν διαδικασίες ΑΟ στα μοντέλα τους και β) των εταιρειών που εστιάζουν σε μικρά επιβατικά λεωφορεία που κινούνται αυτόματα με μικρές σχετικά ταχύτητες στον αστικό ιστό. Στην πρώτη περίπτωση η έμφαση δίνεται αρχικά σε περιβάλλοντα οδήγησης αυτοκινητοδρόμων ενώ στη δεύτερη στον κυκλοφοριακό ιστό των πόλεων.
Μια και οι αστικές μεταφορές αποτελούν εν δυνάμει τη μοναδική λύση για την ελάφρυνση του αστικού κυκλοφοριακού φορτίου στη συγκεκριμένη πρόταση εστιάζουμε σε αυτές.
Δύο είναι τα βασικά προβλήματα που εμποδίζουν την ευρεία εξάπλωση της ΑΟ παγκοσμίως. Πρώτον η τεχνολογία πρέπει να προχωρήσει ώστε να καλύπτει πλήρως όλες τις ανάγκες επισκόπησης του περιβάλλοντος χώρου του αυτοκινήτου με τρόπο ασφαλή και κυρίως σε χαμηλό κόστος. Δεύτερον πρέπει να ξεπεραστούν τα νομικά θέματα (όπως η συνθήκη της Βιέννης) που απαγορεύουν την ευρεία κυκλοφορία των αυτόματων οχημάτων.
Για το πρώτο πρόβλημα, επικεντρώνοντας στα μικρά επιβατικά λεωφορεία αστικών διαδρομών η τεχνολογία έχει προχωρήσει πολύ, υποβοηθούμενη από το ότι πρόκειται για οχήματα που κινούνται με σχετικά μικρές ταχύτητες. Έχουν εμφανιστεί πολλά οχήματα τέτοιου τύπου από μικρομεσαίες εταιρείες που έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί σε πολλαπλές εφαρμογές παγκοσμίως, σε ελεγχόμενα συνήθως περιβάλλοντα (λιμάνια, αεροδρόμια, αποθήκες ή εργοστάσια, εν γένει ιδιωτικά οδικά δίκτυα).
Για το δεύτερο πρόβλημα, η ώθηση που έδωσαν μια σειρά Ευρωπαϊκών προγραμμάτων - με ισχυρότερο παράδειγμα το έργο CityMobil2 (CM2) - έχει οδηγήσει πολλές Ευρωπαϊκές χώρες να θεσμοθετήσουν νόμους και κανόνες που καθιστούν δυνατή την -πιλοτική έστω- κυκλοφορία αυτόματων οχημάτων. Η Ελλάδα είναι από τις πρωτοπόρες Ευρωπαϊκές χώρες μιας και έχει νομοθετήσει από το 2014 το καθεστώς υπό το οποίο επιτρέπεται η δοκιμαστική κυκλοφορία λεωφορείων αστικού τύπου χωρίς οδηγό. Η χώρα έχει πρωτοστατήσει στις Ευρωπαϊκές προσπάθειες δημιουργίας μιας ενοποιημένης νομοθεσίας (π.χ. μέσω της ημερίδας τον Μάιο 2014, στα πλαίσια της Ελληνικής Προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης τον Μάιο του 2014 συνεργατικά με το ΕΠΙΣΕΥ και την e-Trikala AE). Επιπρόσθετα επέτρεψε, με μια υπουργική απόφαση, την πρώτη ευρείας κλίμακας πιλοτική δοκιμή αστικών λεωφορείων χωρίς οδηγό στην πόλη των Τρικάλων.
Η συγκεκριμένη πιλοτική δοκιμή έγινε στα πλαίσια του έργου CM2 από τους οργανισμούς e-Trikala Α.Ε. και ΕΠΙΣΕΥ και κράτησε περίπου 5 μήνες (Οκτώβριος 2015-Φεβρουάριος 2016) μεταφέροντας πάνω από 11.000 επιβάτες. Περιέλαβε 3 φάσεις: α) πιλοτική δοκιμή χωρίς επιβάτες, β) δοκιμές με επιβάτες και χειριστή επί του οχήματος για την περίπτωση κινδύνου και γ) δοκιμές με επιβάτες χωρίς χειριστή του οχήματος.
Στο AVINT οι ίδιοι φορείς έχοντας πλέον την εμπειρία από την προηγούμενη δοκιμή και με την συνδρομή της εταιρείας SPACE που θα επικεντρωθεί στην υποδομή, θα επιχειρήσουν να πάνε ένα βήμα παραπέρα. Έχοντας μελετήσει τον κυκλοφοριακό ιστό της πόλης, και έχοντας αποτιμήσει τις ανάγκες μεταφορών θα ερευνήσουν και θα εγκαταστήσουν μία γραμμή μεταφοράς υποστηριζόμενη από αυτόματα λεωφορεία, πλήρως ενσωματωμένη στον αστικό ιστό. Η ειδοποιός διαφορά είναι πως η γραμμή αυτή θα εξυπηρετεί πάγιες και διαρκείς ανάγκες της πόλης, επιτρέποντας την εύκολη, ασφαλή και συχνή διασύνδεση του κέντρου της πόλης με τα ΤΕΦΑΑ.
Προς τούτο θα γίνουν τα απαραίτητα βήματα για την εγκατάσταση της γραμμής (μελέτη σκοπιμότητας, μελέτη εφαρμογής, προσαρμογή υποδομών, ενοικίαση αυτόματων λεωφορείων) και θα ακολουθήσει η 6-μηνη πιλοτική δοκιμή. Τα αποτελέσματα αυτής θα αναλυθούν τόσο ως προς τις επιπτώσεις για τα Τρίκαλα όσο και κυρίως ως προς την επεκτασιμότητα του εγχειρήματος σε μεγαλύτερη κλίμακα σε αυτή και σε άλλες ελληνικές πόλεις.